İş güvenliğinde yüksekte çalışma ekipman ve sistemlerini A-B-C-D-E şeklinde sınıflandırdığımızda A harfini ankrajlar temsil eder. Yüksekte yapılan çalışmalar genellikle kendine özgü ve her çalışma yöntemi birbirinden farklılıklar gösterebilir. Yüksekte yapılacak çalışmanın niteliğine ve üzerinde çalışılacak yapının türüne göre çok farklı yapıda ankraj tipi bulunmaktadır. Ankraj; yüksekte çalışırken düşüşün sonlandırılması ve alan sınırlandırılması için kendimizi bağladığımız güvenli emniyet noktasıdır. Yüksekte çalışmada kullanılan ankrajlar EN 795 ve CEN/TS 16415 standartlarına uygun olmalıdır. EN 795 standardında belirtildiği gibi minimum taşıma kapasitesi 12 kN olması gerekir. Ankrajlar, beton, çelik, ahşap, çatı yapı elemanlarına monte edilebilir. Ankrajların bağlanacağı/monte edileceği yapı elemanlarının, standardın beklediği taşıma kapasitelerine sahip olmalıdır. Kapalı alan çalışmaları, çatılar, cepheler, vinç yolları, vinç üstleri, araç üstü veya makine üstü gibi çalışma alanlarında yüksekte çalışma, kurtarma ve acil durumlarda kaçış operasyonları için sabit ve mobil ankraj sistemleri kullanılır.
Ankraj Türleri
Yüksekte çalışma aktivitelerinde kullanılan ankraj türleri, sabit ve mobil olarak ikiye ayrılır.
1-Sabit Ankrajlar
Sabit ankrajlar EN 795A, EN 795C, EN 795D, EN 353-1 standardına göre test edilerek sertifikalandırılır. Ankraj kulağı&çivisi, çelik halat, raylı yatay yaşam hatları ve dikey yaşam hattı başlıca ankraj noktaları arasındadır. Her türlü endüstriyel yapılar, plazalar, alışveriş merkezleri, hastaneler, konutlar gibi çalışma ve yaşam alanlarında bulunan beton, çelik, ahşap gibi yapı elemanlarına monte edilebilir. Yapıya kalıcı olarak monte edilerek kullanılırlar. Sabit ankrajlar, yüksekte çalışma faaliyetleri dışında, kurtarma ve kaçış operasyonlarında da kullanılır.
Betona yapılacak, Sabit Ankraj Uygulasında/Montajında dikkat edilmesi gereken kriterler;
- Beton kalitesi minimum C25 kalitesinde olmalı
- Beton veya duvar uygun matkap ile delinir
- Açılan delik içerisine kalan beton kırıntıları ve tozlar hava sıkılarak temizlenir.
- Açılan delik içerisine işe uygun kimyasal dübel uygulanır
- Sabit ankraj ve kimyasal dübel uygulanan delik içerisine standarda uygun şekilde monte edilir.
2- Mobil Ankrajlar
Mobil ankrajlar, EN 795B, EN 353-1, standartlarına göre test edilerek sertifikalandırılan sistemlerdir.
Mobil yatay yaşam hatları , mobil dikey yaşam hatları, sonsuz perlon sapanlar, profil ankrajları, ayarlanabilir ayakçalar başlıca mobil ankraj sistemleridir.Çalışma alanlarında her zaman sabit ankraj yapma imkânımız olmayabilir. Bu gibi durumlarda, çalışanın yanında taşınabildiği ve yaptığı işin özelliğine uygun olarak takıp çıkarabildiği ankraj sistemlerine ihtiyaç duyarlar. Bu tip sistemler mobil ankrajlardır. Mobil ankrajlar, yüksekte çalışma faaliyetleri dışında, kurtarma ve kaçış operasyonlarında da kullanılır.